Geachte voorzitter,
Vorig jaar, rond deze tijd werd ik door een westlander aangesproken op de behandeling van de begroting van 2016. Hij zei: ”Waar hebben jullie het over? Jullie spreken in details en in vaktaal. Ik zou graag zien op hoofdlijnen wat de gemeente met haar geld, inkomsten en uitgaven doet en welke keuzes de raad daar in maakt.”
Voorzitter, de VVD houdt van duidelijkheid, dus wat gaan we doen met ons geld.
Enerzijds, over hoeveel geld we het hebben, de financiële begroting.
Anderzijds, wat krijgen we voor ons geld, de programmabegroting.
Om overzicht te bewaren beperk ik me in deze rede tot de hoofdonderwerpen. En vanzelfsprekend zal ik aangeven waar de VVD enthousiast over is, en waar de VVD kritisch over is.
In het kort over de begroting. We stellen vast dat, evenals vorig jaar, structurele kosten gedekt worden met structurele inkomsten. De vermogenspositie van de gemeente wordt consequent versterkt met 1 Miljoen Euro per jaar. De OZB wordt volgend jaar met 1% verlaagd. Er wordt geïnvesteerd, zoals in wegen, handhaving, openbare ruimte, zorg. Al met al goede zaken.
Meteen ook enkele kritische noten. Er is sprake van budgetintensivering. We vragen ons af wat de werkelijke effecten van budgetintensiveringen zijn: merkt de burger of ondernemer daar iets van? En, de schuldpositie, we zien wel groei van de vermogenspositie, maar geen schuldverlaging.
Verzoek aan het college om te duiden, waarom de intensiveringen zijn doorgevoerd, de raad mee te nemen wat de effecten zijn en de raad komend jaar op de hoogte te houden van de resultaten.
Het college merkt in de begroting op dat de gemeenteschuld nog steeds aanzienlijk is. Deze is in het afgelopen jaar afgenomen, maar in de komende begroting is geen sprake van nadrukkelijke verlaging. Een dringend verzoek aan het college, nu er enige financiële ruimte is, om de aandacht niet te veel naar versteviging van de financiële soliditeit, krachtiger maken van e reservepositie en instellen van fonds. De VVD verzoekt het college nadrukkelijk voldoende aandacht en daadkracht te hebben voor het verlagen van de schuld. Aflossen!
Geacht voorzitter, graag laat ik u de VVD standpunten weten ten aanzien van beleidsterreinen. Ik doe dat naar grootte van de beleidsterreinen in onze begroting. En dan begin ik met de grootste, Zorg en participatie.
De gemeente besteed het meest aan het welzijn van haar inwoners, de post zorg en participatie is 74 miljoen Euro, zo’n dertig procent.
VVD Westland wil de focus op preventie in de zorg leggen, evenals het college dat kennelijk wil. Alleen de invulling ervan blijft abstract. Wat ons betreft moet enerzijds een ieder die zorg nodig heeft die ook krijgen, anderzijds moet er geen sfeer ontstaan van bemoeizorg, van achter de voordeur je als overheid met mensen bemoeien. De gekozen insteek van het college verdient uitleg, evenals een zin als ‘de zorginfrastructuur met scholen is vormgegeven’.
De pilot voor logeerbedden in Ter Heijde is royaal door de gemeente bekostigd. Een lokaal burgerinitiatief voor een respijthuis voor de eigen bevolking, komt er bekaaid van af.
De VVD vraagt zich af waarom de gemeente een burgerinitiatief zo slecht begeleid heeft, door tegelijkertijd op een tweede spoor in te zetten dat niet uitsluitend gericht is op Westland en als huis een institutioneel karakter heeft, terwijl het Westlands burgerinitiatief juist gericht is op geen ‘opname in een tehuis’. Deze handelswijze is voor burgers met goed onderbouwde plannen geen bemoedigend signaal, men zal de moed gewoon opgeven. Graag een reactie van het college.
Voorzitter, de gemeente heeft haar eerste ervaring met de gedecentraliseerde zorg. Bij monde van de wethouder doet Westland het goed. We zijn op de goede weg.
De basis gedachte is: één gezin, één plan, één regisseur. Maar, werkt dat wel? Wat de VVD fractie betreft is het hoog tijd voor een evaluatie. Een evaluatie omdat er ontegenzeggelijk veel geld in de zorg om gaat en, nog belangrijker, het gaat om welzijn van de westlanders. Aan het college de dringende oproep om binnenkort met een evaluatie te komen inzake de effecten van het beleid in het sociaal domein. Daar hebben wij andere geluiden over gehoord. Graag een concrete toezegging van de wethouder hierop.
Twintig procent, 47 miljoen wordt besteedt aan economie en ruimtelijke ontwikkeling.
De VVD vindt de ontwikkeling en stimulering van de economie belangrijk: hier wordt geld verdiend. Dat is goed voor de ondernemer, dat is goed voor Westland. Laten we als gemeente zorgen dat ondernemers, de banenmotor en handel, goed kunnen functioneren. In dat kader een accent: het college heeft aandacht vele sectoren. Als Greenport is er veel aandacht voor de tuinbouw, een goede zaak: daar zijn we goed in, daar liggen onze roots.
Tegelijk trek ik aan de bel voor de agrologistiek. De agrologistiek, de handel, het vervoer, de opslag en de distributie van versproducten, is in economische omvang inmiddels groter dan de productie tuinbouw. College, aan u een oproep, zorg dat er in de nabije toekomst voldoende ruimte is voor de agrologistiek. Zowel bereikbaarheid, ruimte en aantrekkelijkheid voor huidige en nieuwe bedrijven is van groot belang. Graag een reactie van het college op dit aandachtspunt.
Ten aanzien van de woningbouw, maak gestarte initiatieven af. Zodat de grondbank en daarmee de gemeenteschuld aanzienlijk gereduceerd worden. Tegelijk kijken we door de oogharen naar de toekomst en roept de VVD op: wees voorzichtig met verdere verstedelijking van Westland.
In dat kader vraagt de VVD fractie voor bouwen binnen dorpen. Bijvoorbeeld in de kleine kernen. De VVD ziet mogelijkheden om op korte termijn de dorpen van Heenweg en Kwintsheul uit te breiden. Verzoek aan het college om met voorstellen te komen.
De herinrichting van de pleinen van Naaldwijk en Gravenzande zijn prima initiatieven om levendige pleinen te creëren. Maar laten we de kleinere kernen niet vergeten. De VVD heeft hier onlangs artikel 42 vragen over gesteld de kleinere keren niet te vergeten. Want de voorgenomen ontwikkelingen zijn goed, maar daar hoort ook een goede openbare inrichting bij.
De ruimtelijke invulling en onderhoud heeft een omvang 37 miljoen Euro, zo’n 15 procent van de begroting
Een verzorgde ruimte is veel waard. Kijk naar een verzorgd prinsenbos en het hofpark, dat is toch veel mooier? Een verzorgde omgeving is ook een veilige omgeving. Daar voel je je goed, dat maakt Westland interessant voor buitenstaanders, om zich hier te vestigen of ondernemen, en maakt de omgeving veilig. We zijn trots op wat bereikt is: het extra onderhoud heeft gezorgd dat we geen kniehoog onkruid meer zien. En het in te stellen fonds leefomgeving biedt extra middelen om onderhoud van de buitenomgeving verder te verbeteren.
De vvd is blij met de aandacht die er de komende jaren is voor toerisme en recreatie. Aan ons prachtige strand is het goed recreëren. Zowel voor de Westlander, als voor bezoekers.
In de begroting wordt nu ook extra aandacht geschonken aan het uitbreiden van de verschillende vaar mogelijkheden. De vaarroutes worden uitgebreid, er komen extra aanlegsteigers en watergangen worden verdiept. Zo zal het mooie Westland ook vanaf het water beter te zien zijn
Er is extra aandacht voor het verzakken van de bodem in De Lier. Deze problematiek zal komend jaar worden opgepakt. Wij hebben alle vertrouwen in de technische kant van het verhaal, maar we willen de gemeente nadrukkelijk verzoeken de buurt vroegtijdig mee te nemen. Communicatie en het informeren en betrekken van bewoners bij een werk met zo een impact op de omgeving is van essentieel belang voor het slagen van het werk. Wij adviseren de omgeving nu al te berichten dat het ophogen van openbaar gebied ook werk aan de winkel betekend voor de bewoners. Door nu al te starten met juiste communicatie het draagvlak voor de werkzaamheden verhogen.
Omdat niet alles te vatten is in plannen en visies, door wijziging van de omgeving, is een leefbaarheids en een duurzaamheidsfonds een goede oplossing. Nieuwe ontwikkelingen krijgen een kans en deze fondsen verhogen ook de mogelijkheid tot participatie van inwoners van onze gemeente, met onze gemeente.
De dekkingsmiddelen, oftewel, waar halen we het geld voor onze bestedingen vandaan.
Het grootste deel, zo’n 113 miljoen Euro, is afkomstig van het rijk.
De grootste post lokale inkomsten komt uit de onroerendzaak belasting, 27 miljoen Euro.
Iedereen in een huis, of ondernemer in een pand betaalt ozb. Sinds het bestaan van één gemeente Westland, nu 12 jaar, heeft het bestuur deze belasting consequent verhoogd. De VVD is van mening dat een uitdijende begroting niet gedekt kan worden met het alsmaar verhogen van belastingen.
De VVD is altijd tegenstander geweest van OZB. We zijn blij dat een verlaging volgend jaar gerealiseerd wordt.
En de verte hoor ik al kritische tongen “mmwaaah VVD, een verlaging van 1 procent, wat is dat in euro’s per huishouden?”. Geachte voorzitter, het gaat om meer: niet alleen verlaging van het geldelijke bedrag, juist ook om het idee dat je niet continu belastingen kunt verhogen.
Met deze mijlpaal, het verlagen van de OZB, ziet de VVD een trendbreuk in het financieel beleid. Een trendbreuk waar we blij mee zijn. Ruime kansen voor de economie, en zo lasten niet hoger dan nodig.
De gemeente besteedt veel geld aan een sterke samenleving. Onze sterke samenleving. Het betreft preventie, accommodatiebeleid, onderwijs en de sociale Westland agenda. Deze post omvang 12 procent van de begroting, zo’n 30 miljoen euro.
De VVD is van mening dat in ’s-Gravenzande en gelijk bedrag betaalt moet worden voor gebruik van sportaccommodatie dan in De Lier. Ik noem hier een voorbeeld, hetzelfde geld natuurlijk ook voor andere gemeentelijke accomodaties. Daarom zijn we voorstander van geharmoniseerd accomodatiebeleid. Het college geeft daar invulling aan, ons verzoek aan het college om dat voort te zetten. We zijn ons bewust dat realisatie gepaard gaat met soms pittige discussies: stoot de gemeente een gebouw af of niet? En de gemeente maakt kosten, bijvoorbeeld om een gebouw multifunctioneel te maken of achterstallige onderhoud te verrichten. De VVD is er desalniettemin van overtuigd dat accommodatiebeleid bijdraagt. Bijdraagt aan een eerlijk aanbod van gebouwfuncties aan alle westlanders, en de gemeente er op termijn zuiniger mee af is.
De fractie van VVD Westland is het afgelopen jaar dé aanjager geweest van verbetering van kwaliteit van het onderwijs in Westland. Beter onderwijs resulteert in hoger opgeleide jongeren, die een beter perspectief op de arbeidsmarkt hebben. De Westlandse bedrijven springen om kwalitatief hoog opgeleide jongeren. Kortom, goed onderwijs is goed voor de Westlandse economie en goed voor Westland.
Wij zijn dan ook blij met de aankondiging van een plan hiervoor door de werkgroep brede talentontwikkeling en kijken met spanning uit naar de uitgewerkte plannen.
Toch zijn wij ook bezorgd of met deze plannen het doel, verbetering van kwaliteit van onderwijs in Westland, gehaald gaat worden. Immers er wordt straks voor een fors bedrag geïnvesteerd in het onderwijs en daar mogen, nee moeten, volgens de VVD Westland concrete resultaten tegenover staan. Hoe is dit gewaarborgd? De fractie van VVD Westland ziet dan ook graag dat er een werkgroep geformeerd wordt zodat de Raad vanaf het begin hierbij betrokken wordt en blijft. Graag een toezegging van de wethouder hierop.
Eerder dit jaar heeft de fractie van VVD Westland reeds aandacht gevraagd voor bewegingsonderwijs voor alle kinderen vanaf de peuterspeelzaal leeftijd. Voor een toekomst met gezonde Westlanders is immers nodig dat we al vanaf zeer jonge leeftijd meer gaan bewegen en gezonder gaan eten. Blijkens landelijke richtlijnen zouden kinderen dagelijks minimaal 1 uur moeten bewegen. Nu is grofweg 65 tot 70 % van de kinderen redelijk fit te noemen, maar dat kan en moet veel beter en zou wat de VVD Westland betreft naar 90% moeten binnen 3 jaar. Waar kunnen we dit immers beter oppakken dan hier in het Westland waar we omringd zijn door gezond voedsel en volop ruimte om te bewegen! We kondigen nu aan dat we op korte termijn met een motie over bewegingsonderwijs en gezond eten komen, in samenwerking met Groen Links.
De kunstgrasvelden die de gemeente in bezit heeft, worden vervangen. De recent uitgebroken paniek over rubberkorrels is een kwestie die de VVD 10 jaar geleden al heeft aangekaart. De fractie stelde op 2 september 2006 over hetzelfde onderwerp art. 26-vragen. Hoe kan het dat de toen bestaande twijfel over mogelijke gezondheidsrisico’s 10 jaar later opnieuw opduikt? De ‘risicovelden’ zijn toch inmiddels deels al vervangen? Het zal met die risico’s gezien de verstreken tijd overigens wel meevallen. Maar graag een historisch overzicht.
Bestuur en veiligheid. Onze gemeente besteed hier 17 Miljoen Euro, zo’n 7 procent van de begroting. Daarmee is het een kleinere post, meer zeer zeker niet onbelangrijk.
Veiligheid is altijd belangrijk, maar gezien ontwikkelingen in de samenleving, zoals diefstal, inbraak, overvallen, is het zaak ons nog meer op veiligheid te richten.
Graag zien we voldoende politiesterkte, voor preventie en als het misgaat, dat de westlander zijn aangifte vlot kan afhandelen. Hier ligt niet alleen een taak voor de overheid: ook de westlander zelf kan zijn omgeving veiliger maken.
Het initiatief van VVD Westland om borden te ontwerpen voor wijken met een actieve what’s-app-groep is een succes gebleken, je ziet ze overal staan. Zo leg je de bal niet alleen bij de overheid, maar bij de betrokken burgers zelf. In dat verband verbaast ons de zinsnede ‘minder burenconflicten door de (eventuele) inzet van mediation’. Wat de rol van de overheid daarbij is mag u ons uitleggen, wij zien ‘m niet.
VVD Westland is voor stander van handhaving, om twee redenen. Een, gelijke kansen voor elke ondernemer. Iemand die bedrijfsmatige activiteiten uitvoert op een gebied dat daar niet voor aangewezen is, ik noem als voorbeeld een auto onderhoudsbedrijf in een kas, maakt zich schuldig aan concurrentie vervalsing. En als activiteiten gepaard gaan met licht, herrie of veel verkeer kan de omgeving er hinder van ondervinden.
Ten tweede, zorgen dat het Westland interessant blijft voor bestaande en nieuwe ondernemers. We kennen inmiddels veel ‘oud glas’. Natuurlijk kunnen en willen we niemand verplichten zijn zaak van de hand te doen als hij of zij dat niet wil. Maar wel willen we mogelijkheden creëren voor ondernemers die willen vernieuwen.
De kritische noot hier is: laten we niet hand haven om te handhaven. Handhaven moet wel een doel dienen. De impact van de nieuwe Omgevingswet zal overal voelbaar zijn, de vraag is de gemeenteraad niet buiten spel gezet zal worden. Wij zullen daar als raad extra alert op zijn!
Voorts willen we de griffie op orde. Laten we inzetten op een goed toegeruste griffie, met aandacht voor welbevinden van onze mensen. Griffie 2.0 moet er komen, hoe dan ook.
Financiën
Voorzitter, dan enkele opmerkingen over de gemeentelijke financiën in het algemeen.
Het college heeft een sluitende meerjarenbegroting opgesteld. Financiële duurzaamheid staat hoog in het VVD vaandel, dus we zijn blij met de sluitende begroting.
Er is sprake van overschot, dat is fijn. Dat betekent dat onze financiële positie kunnen versterken en bestaande programma’s kunnen intensiveren. En hoewel de schuld afneemt, vraagt de VVD onverminderd, zoals ik in de inleiding al aangaf, aandacht voor de gemeente schuld.
Een schuld op zich hoeft niet erg te zijn. We maken daarin tweesplitsing: investeringen en grondbezit. Met investeringen in wegen, maatschappelijke voorzieningen, recreatie wordt algemeen nut beoogd. De samenleving krijgt hier duidelijk wat voor terug zoals een goede omgeving om te wonen en ondernemen, zorg en mogelijkheden tot recreatie.
Voor het verwerven van grondposities zijn leningen aangegaan. Hoewel de gemeente de rente van deze geleende gelden nu kan betalen, kan dat in de toekomst anders zijn. En, kosten van de rente levert de Westlandse gemeenschap niets op. Het nadrukkelijk verzoek om schuldpositie te reduceren door afzet van gronden.
Afronding
Voorzitter, ik ga afronden. Ik heb onze voornaamste opmerkingen en visies op de begroting met u gedeeld. De VVD is tevreden over de behaalde resultaten en de begroting voor volgend jaar en ik hoop de Westlander met mij.
Vanaf deze plek heb ik geprobeerd om duidelijk uiteen te zetten welke inkomsten en uitgaven we als gemeente doen en welke keuzes we als raad daarin maken.
Aandacht voor toekomst: voldoende bedrijventerreinen, ruimte voor tuinbouw. Aandacht voor kwaliteit in het onderwijs en goede sociale voorzieningen. Verdere reductie van de gemeenteschuld en zo laag als mogelijke lasten.
Verder zijn er het afgelopen jaar zijn er diverse presentaties geweest van diverse afdelingen. Ook, in onder meer de werkgroep beheer buitenruimte en huisvesting, is met de ambtelijke organisatie constructief en in prettige setting samengewerkt. We zien bevlogenheid bij de ambtenaren om alles binnen de gemeente zo goed mogelijk te laten lopen. Complimenten en dank daarvoor aan iedereen binnen de ambtelijke organisatie.