Met die van rechters heb ik me beroepsmatig bezig gehouden. De rechterlijke macht vindt dat zij zich tegenover de maatschappij, u dus, moet verantwoorden over wat mag en wat niet mag. Veel staat in de wet, maar dat is kennelijk niet genoeg. U moet ook weten dat een rechter geen zaken mag behandelen waar hij op een andere manier al kennis van heeft. Dat is bij rechters overigens een ingebakken automatisme wat we kennen onder de naam "verschoning". Iedere schijn van partijdigheid of belangenverstrengeling moet worden vermeden, evenals onrust bij pers en bevolking, pagina's lang.
Veel 'open deuren', gezond verstand is niet genoeg.
Ook de Gemeentewet bepaalt wat een raadslid niet mag, bv. als advocaat optreden in een geschil tegen de gemeente, maar ook dat de raad voor zijn leden, wethouders en burgemeester een gedragscode opstelt. De huidige gedragscode van 2007 gaat onder meer over belangen, geschenken, nevenfuncties en alles wat daarbij niet mag. Over gedrag in de raad is helaas niets opgenomen.
Nu gaat de raad binnenkort de gedragscode herzien. Wat kunnen we verwachten? Niet veel, net als nu moeten raadsleden zelf de code naleven, bij overtreding worden ze niet uit de raad gezet. Schending van de code is niet strafbaar. Dit geldt ook voor burgemeester en wethouders, maar er kunnen wel politieke gevolgen zijn.
Meteen roepen om aftreden overstijgt het belang van een gedragscode. Gedragscodes zijn niet meer dan een richtsnoer, discussiestuk, zelfreiniging. In 2009 verdedigde ik deze - nog steeds actuele - stelling: "Gedragscodes zijn open deuren. Zowel gedragscodes als open deuren bieden aan beide kanten schijnzekerheid en zijn met gemakt te negeren".
Bent u overtuigd?
Elly van der Wilk
VVD Westland